13/03/2002

DE VERLOREN ZOON
Een menselijk gelaat in de grootstad

Waarom gaan jonge mensen elke donderdagavond op stap met een grote zak broodjes, bestemd voor de daklozen? Om de grootstad een menselijker gelaat te geven. Hun inspiratiebron: het evangelie. ,,Ik doe dit niet om mijn geweten te sussen, maar aan zo'n avond hou ik wel een goed gevoel over.''

Donderdagavond acht uur. In de Brusselse Finisterrae-kerk houdt een vijftiental jonge mensen een gebedsdienst. Er wordt vooral gezongen. Een halfuurtje later is de viering afgelopen, maar de vijftien gaan nog niet naar huis. In groepjes van drie trekken ze de stad in, op zoek naar daklozen. Iedereen heeft broodjes, drank en fruit bij zich om uit te delen. Sinds januari is dat een vaste gewoonte geworden van de Brusselse Sint-Egidiusgemeenschap.

Sant'Egidio, zoals de gemeenschap officieel heet, ontstond in 1968 in Rome, in de nadagen van het Tweede Vaticaans Concilie. Inmiddels is de gemeenschap uitgegroeid tot een wereldwijde lekenbeweging met meer dan 40.000 leden ,,die zich inzetten voor de communicatie van het evangelie en de dienst aan de armen''. Dat klinkt wollig, maar de gemeenschap geniet ondertussen wereldwijd respect voor haar bijdragen in tal van vredesprocessen, bijvoorbeeld in Mozambique. Ook in Burundi zitten ze mee aan de onderhandelingstafel.

Sant'Egidio werd begin dit jaar voorgedragen door het Italiaans parlement, als kandidaat voor de Nobelprijs voor de Vrede 2002.

Dichter bij huis speelde Sant'Egidio een actieve rol in de vrijlating van Karel Dick, de student die maandenlang vastgehouden werd door de Colombiaanse guerrilla (DS 6 maart) . In ons land is Sint-Egidius vooral actief in Antwerpen. Daar heeft de beweging een driehonderdtal vrijwilligers. Het was ook daar dat Christine Janssens (30 en in het dagelijkse leven lerares Frans) de beweging leerde kennen.

,,Ik was een jaar of vijftien en zoals velen op die leeftijd op zoek naar een zin in mijn leven. Een vriendin bracht me in contact met de gemeenschap die toen begon met de opvang van kansarme kinderen. Tweemaal per week hielpen vrijwilligers de kinderen bij hun huiswerk, een project dat nog altijd bestaat. Ik zag in het project in elk geval een weg die zin gaf aan mijn leven. Mooi vond ik hoe het jonge mensen leerde verantwoordelijkheid te dragen in de maatschappij.''

Dat de inspiratiebron van Sant'Egidio het evangelie was, stoorde haar niet. ,,Ik zat op dat moment met heel wat vragen over de kerk. Echt gelovig kon ik me niet noemen. Maar omdat het project zo concreet was, ging ik nadenken over de betekenis van het evangelie voor het leven van alledag. Het werk met de kansarmen maakte het evangelie duidelijk. En omgekeerd geeft het evangelie mij inzicht in het dagelijks leven. Ik noem mezelf nu echt gelovig. Geloof geeft richting aan mijn leven. Het helpt me bij het maken van keuzes.''

Een van die keuzes bracht haar naar Brussel, waar ze mee de Brusselse Sant'Egidiogemeenschap uit de grond stampte. En behalve de wekelijkse gebedsviering, zoekt die sinds januari contact met de daklozen. ,,Omdat de daklozen een Brusselse realiteit zijn.''

Vanaf de Finisterrae-kerk gaat het richting Anspachlaan. Eerste vaste halte is het Brouck�re-metrostation. Hier heeft Christine, die vanavond samen op pad is met Serge en Fiorella, contact met Thierry. Thierry is 33 en Fransman. Hij heeft zijn vaste stek in Brouck�re.

,,Veel meer weten we niet over hem. Waarom hij op straat is terechtgekomen, weten we niet'', zegt Christine. ,,Maar dat hoeft ook niet. We zoeken de daklozen niet op om hen uit te vragen. Dat doen de verschillende overheidsdiensten al genoeg. We willen hen gewoon een broodje en wat menselijke warmte geven.''

Maar vanavond is Thierry er niet. Enkele werkmannen kennen hem, maar ook zij hebben hem al een tijdje niet meer gezien. Misschien is hij toch op reis. ,,Want daarover praatte hij vaak'', zegt Christine. ,,Dat hij dat graag deed, maar waarschijnlijk dacht hij er alleen vaak aan. Maar nu hij er twee weken niet meer is, ben ik toch een beetje ongerust. Dat vluchtige contact de voorbije maanden heeft toch al voor een band gezorgd.''

De tocht gaat voort langs de Anspachlaan. Voor de Quick staat een oudere vrouw met een bekertje muntstukken. ,,Ze staat daar vaak'', zegt Christine. ,,En het valt me op dat veel Brusselaars nog iets geven.'' De vrouw herkent Christine en Serge. En natuurlijk wil ze een sandwich. Twee mag ook. ,,Mijn gsm is gestolen'', zegt ze. ,,Ik heb die echt nodig. Mijn gsm heeft mijn leven al eens gered.''

Serge geeft haar raad en een adres waar je voor 16 euro een mobieltje kan kopen. ,,Veel mensen zullen zeggen: bedelen en toch een gsm hebben'', zegt Christine. ,,Wij spreken daarover geen oordeel uit. We luisteren gewoon.''

In het metrostation Beurs hangt de geur van urine. Hier klitten de daklozen samen. Veel allochtonen zijn dronken. Drie hebben een fotohokje ingepalmd. Echt vriendelijk is de sfeer niet, maar de drie laten zich niet afschrikken. En opvallend: telkens als de drie hun broodjes aanbieden, slaat het wantrouwen om in vriendelijkheid.

Als een dronken man lastig komt doen, wordt hij streng toegesproken door een jongere. ,,Respect man, deze mensen zijn vriendelijk. Ze willen helpen.'' Het woord 'respect' keert terug. De sandwiches zijn snel uitgedeeld. ,,We houden er rekening mee dat veel daklozen moslim zijn. Daarom niet te veel broodjes met varkensvlees.''

Christine wil nog even naar de Violetstraat. Daar is meestal Marcel te vinden. Ook een klassiek verhaal van mislukt huwelijk, drankproblemen en op de straat beland. ,,Hij is zowat de vader van de vele jonge daklozen die in home Baudouin verblijven.'' Een groepje staat voor de deur te kletsen. Om 22.45 uur moet iedereen binnen zijn. Ook Marcel komt aangestapt. Er wordt gekust en gekletst. Marcel maakt een afspraak. ,,Je vindt ons in het metrostation. Op de eerste verdieping.''

Christine: ,,Als ik naar huis stap, zie ik opnieuw die blije gezichten. Het mag een clich� zijn, maar voor mij zijn het verrijkende ontmoetingen.''

_______________________________________

Sint-Egidiusgemeenschap Antwerpen: Kammenstraat 51, 2000 Antwerpen; 03-231.48.37.

Sint-Egidiusgemeenschap Brussel: Grasmarkt 105/51, 1000 Brussel; 02-512.45.46. Tijdens de vastentijd houdt de gemeenschap op donderdagmiddag (vanaf 12.10 uur) in de Finisterrae-kerk vastenconferenties.

Dominique Minten