|
|
|
 |
|
24/01/2003 |
|
|
|
|
Tijdens de kerstnachtviering in de Brusselse kathedraal sprak kardinaal Danneels klare taal: de drie grote monothe�stische godsdiensten (christendom, jodendom, islam) hebben bij uitstek de taak om mensen bij elkaar te brengen en te bouwen aan een vredelievende samenleving. De Sint-Egidiusgemeenschap in Antwerpen wilde in dezelfde geest het nieuwe jaar inzetten onder een vredevol gesternte. Dat verlangen werd trouwens uitgesproken door vertegenwoordigers van de drie godsdiensten tijdens een �trialoog� begin december. Op 1 januari deden ze het over. Het bracht een beetje �vrede op aarde�. Ondanks alles. De wereld wil vrede, maar helaas is de werkelijkheid anders. �En toch willen we geen verzuurde aanklagers zijn, wel bewerkers van vrede�, aldus Hilde Kieboom, voorzitster van Sant�Egidio in ons land. Opgevat als een kaarsjestocht, werd het vredesfeest van de beweging door het gure weer binnenshuis gedreven. De Sint-Egidiusgemeenschap is al jaren een voorvechter van vrede en verzoening op verschillende �fronten�. En welk moment leent zich beter voor een vredesfeest dan nieuwjaarsdag, internationaal vredesdag bij uitstek? Diezelfde onuitputtelijke vredeswil bij paus Joannes-Paulus II, meest recent uitgedrukt in een opmerkelijke vredesboodschap voor 2003. Tijdens het vredesfeest vestigde de Antwerpse bisschop Paul van den Berghe de aandacht op enkele opvallende klemtonen in de pauselijke brief. Een verrassend werkstuk, dat is het minste wat je van deze vredesboodschap kunt zeggen. Getuigend ook van een enorme openheid. Al wie de oude paus graag bekritiseert moet dit document maar eens lezen. De paus staat stil bij de veertigste verjaardag van Johannes� XXIII controversi�le encycliek Pacem in terris (Vrede op aarde). In volle Koude Oorlog pleitte de paus van het concilie voor oprechte vrede, tegen de tijdsgeest in. Nog opvallender was dat Kerk met deze encycliek voor het eerst in haar geschiedenis de mensenrechten erkende als een kostbaar goed voor de mensheid. Joannes-Paulus II herhaalt in zijn vredesboodschap voor 2003 het verlangen uit Pacem in terris naar de installatie van een heus wereldbestuur. �Is de tijd niet gekomen,� vraagt de paus zich af, �waarop iedereen moet samenwerken aan de vestiging van een nieuwe organisatie van de menselijke familie, om zo vrede en harmonie tussen de volkeren te verzekeren en terzelfder tijd hun integrale vooruitgang te bevorderen?� De paus toont zich minder voorstander van een wereldregering dan van een versterking van de macht van de Verenigde Naties. Dat politieke standpunt is veel gewaagder dan menig politicus vandaag verkondigt. �Het is echter niet het enige wat nodig is voor een vredelievende wereld�, herhaalde mgr. Van den Berghe de woorden van de paus. Er is ook behoefte aan een mentaliteitswijziging, een heuse cultuur van vrede. En daarbij kunnen de godsdiensten een belangrijke rol bij spelen. �Is God immers niet het fundament van de eenheid van de wereld?� Al op 10 december, vlak na een moord die de Antwerpse deelgemeente Borgerhout opschrok, nodigde de Sint-Egidiusgemeenschap in een symbolisch gebaar uit tot een �trialoog�. Het werd een teken van doorleefd engagement voor een vreedzame samenleving, gebundeld in deze verklaring: �Godsdiensten dienen niet om verdeling te zaaien onder mensen. Jodendom, christendom en islam dragen krachten in zich tot dialoog en respect voor wie anders is, en een oproep tot vrede.� Het voorbije jaar was niet het beste op vlak van vrede, ook bij ons niet. In Antwerpen overschaduwden rellen de goede betrekkingen tussen de bevolkingsgroepen, werden zelfs synagogen bedreigd en aangevallen. �De orde handhaven is een taak voor de overheid�, aldus Antwerps schepen Marc Van Peel (CD&V) in een korte toespraak tijdens het vredesfeest. �Wil men echter vreedzaam samenleven, dan moeten burgers zelf initiatieven nemen.� Daarop brachten vertegenwoordigers van het jodendom en de islam een eigen gekleurde vredesgroet. Jamal Maftouhi, imam en leraar islam in Boom, werd bekend door de woorden van vrede die hij voor het oog van de camera uitsprak tijdens de begrafenis van Mohammed Achrak, het slachtoffer van aanslag in Borgerhout. De imam herinnerde tijdens het vredesfeest eraan dat godsdienst op zich al vrede betekent. �De boodschap van God is vrede. En de beste wens die iemand kan uiten is vrede.� Zoals de gebruikelijke Arabische moslimbegroeting Salaam aleikum. Wanneer moslims bidden, zo leerde imam Maftouhi het talrijk opgekomen publiek, wenden ze zich naar links en rechts en wensen ze vrede. Vrede is innerlijke rust. Als we allen tot vrede oproepen, zal er inderdaad vrede kunnen heersen. �Samen vormen wij de letters van dat woord vrede�, besloot de jonge imam in haast mystieke bewoordingen. Aanwezige moslims herinnerden aan de kaartjes waarmee christenen hun islamitische buren bij het einde van de vastenmaand gelukwensen, een initiatief van Kerkwerk Multicultureel Samenleven. Een klein teken dat de harten kan openen. Tijdens het nieuwjaars-vredesfeest van Sint-Egidius in Antwerpen verwees voorzitster van de beweging Hilde Kieboom naar de Iftar, de feestelijke maaltijd die moslims tijdens de islamitische vastenmaand Antwerpse daklozen hadden aangeboden in het Egidius-restaurant Kamiano. Ook elders in het land genieten dergelijke gezamenlijke maaltijden van moslims en christenen almaar grotere belangstelling. De inbreng van Aaron Malinsky, docent Hebreeuws aan de universiteiten van Gent en Antwerpen, tijdens de �trialoog� van 10 december was sterk getekend door een laffe aanslag op een Antwerpse synagoge. Die herinnerde de joodse gemeenschap in de Scheldestad aan de donkerste tijden uit haar geschiedenis. Tijdens het vredesfeest op 1 januari begon diezelfde Aaron Malinsky zijn toespraak met een van de vreugdevolle Tehiliem uit de Hebreeuwse bijbel: �Wat is het toch goed, wat is het heerlijk om als broeders en zusters eendrachtig samen te wonen. (...) Ja, daar schenkt de Heer zijn zegen: leven voor altijd.� Psalm 133 in de christelijke bijbel, had exegeet Rik Hoet hem toegefluisterd. Aaron Malinsky verwees ook naar de inzet van de WIDA, de Werkgroep Interreligieuze Dialoog Antwerpen (waar hij zelf deel van uitmaakt) die veel onderneemt voor het samenleven van de levensbeschouwelijke groepen en voortdurend het gesprek tussen hen aanwakkert. Zo organiseerde WIDA twee maanden geleden een reeks interreligieuze bezoeken, gelovigen van verschillende godsdiensten die bij elkaar op bezoek gaan in het gebedshuis. Niet alleen een synagoge, een moskee en kerken van verschillende christelijke gemeenschappen openden toen hun deuren. Zowaar ook het vrijzinnige ontmoetingscentrum deed mee. Memorabel was het hartelijke en gastvrije onthaal in synagoge en moskee. De bezoekers betraden er waarlijk oorden van vrede. Ter afsluiting van de bezoeken vormden gelovigen van verschillende religies een mensenketting om hun onderlinge solidariteit en vredeswil uit te drukken. Aaron Malinsky hoopte dat de onweerswolken die zich de laatste maanden boven de Scheldestad samenpakten mogen wegdrijven. �Zijn we dan niet allen broeders?�, vroeg hij zich af. �Hoe goed is het wanneer broers en zussen samen zitten! Moge 2003 een dergelijk jaar zijn waarin alle kinderen van Adam, dus alle mensen, als broers en zussen bij elkaar zitten.� Tot slot waren er drie getuigenissen. Een oudere dame, een Liberiaans meisje en een Georgische vluchteling vertelden vanuit hun invalshoek hoe je concrete daden van vrede kunt stellen. Dat was ook de toon van een vredesapp�l dat alle aanwezigen na afloop ondertekenden. Hendrik Hoet stelde het al tijdens de �trialoog�: �Wat doen wij, christenen, om joden en moslims in onze stad beter te leren kennen? Laten we dat over aan enkele specialisten aan de universiteit, aan gespecialiseerde comit�s die zich over het onderwerp buigen? Of is het een zorg van iedere christen en van elke parochie en christelijke gemeenschap om zijn joodse of islamitische buren te leren kennen en zich door hen te laten kennen? Zijn de christenen de eersten om zoals Abraham de vreemdelingen hartelijk te ontvangen? Of sluiten we onze deur en willen we van geen vriendschap met hen weten?� Om te besluiten: �Ik weet niet of het zo heilzaam is dat onze kinderen niet meer leren bidden en hun tijd doorbrengen met kijken naar geweld op tv. Dat is niet enkel een vraag voor christenen die niet meer durven uitkomen voor hun geloof en het niet meer doorgeven aan hun kinderen. Het is een vraag voor alle burgers.� Erik De Smet
Erik De Smet
|
|
|
|