25/01/2003

Ivoriaans vredesakkoord in de maak

BRUSSEL -- De verschillende Ivoriaanse partijen staan dicht bij een vredesakkoord dat een einde zou moeten maken aan de burgeroorlog in Ivoorkust. Dat zegt Hilde Kieboom, die namens de vredesbeweging ,,Sant'Egidio'' de besprekingen in een rugbycentrum buiten Parijs als waarneemster volgt.

Ivoorkust, tot voor kort een baken van stabiliteit in West-Afrika, is al vier maanden in de greep van geweld. Het leger van president Laurent Gbagbo heeft af te rekenen met drie rebellengroeperingen, die al een groot deel van het noorden en westen in handen hebben. Een verdere destabilisering van de hele regio dreigt.

Onder druk van de Franse regering praten de verschillende politieke partijen en de drie rebellengroeperingen -- die volgens Kieboom eufemistisch ,,nouvelles forces'' worden genoemd -- al sedert 15 januari over een vredesakkoord. Ze zaten gisteren in de laatste rechte lijn. ,,Het lijkt mij dat iedereen een vredesakkoord wil. En er is een enorm engagement van de zijde van de Franse regering, die wil dat dit lukt'', zegt Kieboom.

Veel is al bereikt. De onderhandelaars zijn het erover eens dat president Gbagbo kan aanblijven en dat er geen vervroegde verkiezingen komen. Dat laatste was de belangrijkste eis van de drie rebellenbewegingen: de Patriottische Beweging van Ivoorkust (MPCI), dat het vuur aan de lont stak en intussen het noorden controleert; de Beweging voor Rechtvaardigheid en Vrede (MJP) en de Ivoriaanse Volksbeweging van het Grote Westen (MPIGO).

Gbagbo zou wel het grootste deel van zijn macht moeten afstaan aan een regering van nationale eenheid, met leden van alle politieke partijen en de rebellen. Alleen was gisteren nog niet uitgemaakt wie premier van die regering zou worden. De verwachting was dat die knoop doorgehakt zou worden tijdens een laat gesprek tussen president Jacques Chirac en Gbagbo, die gisteren naar Parijs afreisde.

De overgangsregering zou de territoriale integriteit moeten herstellen en het land voorbereiden op democratische verkiezingen -- in 2005 zoals afgesproken, maar indien mogelijk ook vroeger.

Belangrijk is ook dat er volgens Kieboom een consensus bestaat voor een wijziging van het beruchte artikel 35 van de grondwet. Dat artikel stelde dat alleen personen geboren uit een Ivoriaanse vader �n moeder zich kandidaat konden stellen voor het presidentschap.

Daardoor viel de ex-premier Alassane Ouattara uit de boot als presidentskandidaat. Nu zou het volstaan dat ��n ouder Ivoriaan is. Het bewuste artikel 35 was zowat de legitimatie van het begrip Ivoirit� -- het pure Ivoriaan-schap, zeg maar -- dat eind de jaren negentig zijn intrede deed in Ivoorkust en de etnische factor in de politiek bracht.

Een nieuwe overgangsregering zou ook amnestie afkondigen voor de rebellen, die beloofd hebben hun wapens in te leveren. Alle partijen kregen van Frankrijk alle garanties dat het Franse leger zo lang als mogelijk in Ivoorkust blijft.

Maar terwijl in Parijs gepraat werd, flakkerden woensdag de gevechten in het westen van Ivoorkust weer op tussen het leger en de rebellen, die steun krijgen van Liberiaanse milities. Daarbij kwamen 29 regeringssoldaten om. ,,Zowel Frankrijk als de rebellen minimaliseren de gevechten'', zegt Kieboom. ,,Zij beklemtonen dat het om ongecontroleerde elementen gaat. Maar ook als dit klopt, is het onrustwekkend.''