Deze dagen zijn zeker niet alleen gelovigen of christenen geschokt door het oorlogsgeweld in Irak. Getuige daarvan zijn de talrijke vredesmanifestaties in de hele wereld die mensen met gezond verstand van allerlei pluimage weten te beroeren. Maar al wie de bijbel in het licht van de actualiteit � tezamen met de krant - wil lezen en beleven, ervaart dat deze oorlog het geloof in de haalbaarheid van Jezus� woorden uit de zaligsprekingen ter discussie stelt: zalig de vredestichters.
Dat de oorlog in Irak - een van de dertig conflicten die momenteel met de wapens worden uitgevochten � een nederlaag voor de mensheid is, hoeft geen betoog. Het is ook een nederlaag voor al wie gelooft in de interreligieuze dialoog tussen en in het vredevol samenleven van culturen en beschavingen.
In 1986 reeds, nog voor het einde van de Koude Oorlog en het aanbreken van een nieuwe wereldorde, had paus Johannes Paulus II vertegenwoordigers van de grote wereldgodsdiensten in Assisi samengeroepen rond wat hen allen verenigt: de waarde van de vrede, de waarde van het gebed. Bidden voor vrede, gelijktijdig, zij het ieder volgens eigen traditie en op een eigen plaats.
De Sint-Egidiusgemeenschap zette deze profetische intu�tie elk jaar in een andere stad verder, zodat de interreligieuze dialoog ondertussen tot een deel van de spiritualiteit van Sant�Egidio kan gerekend worden, ook op lokaal niveau in het leven van elke dag. Zo bracht de Antwerpse afdeling onlangs na de rellen in Borgerhout een trialoog tussen joden, moslims en christenen op gang. Zo bezoeken jonge migranten autochtone bejaarden en ontdekken op die manier een (taal)oma of opa. Tegelijk worden de sociale weefsels in moeilijke stadswijken hersteld. Zo vindt er elk jaar een wandeling ter herinnering aan de deportaties van joodse burgers uit de Scheldestad plaats.
Ondertussen is interreligieuze dialoog een modewoord geworden, dat zelfs in de mond wordt genomen door lieden die godsdienst met fanatisme plegen te verwarren. Het toont aan dat de ontmoeting tussen volkeren, culturen en godsdiensten steeds meer wordt beschouwd als onontbeerlijk voor de vrede in een samenleving en in de wereld. Maar deze dialoog is een kunst die met geduld beoefend moet worden. Vandaag zien we het deficit van een wereld die daarin op alle niveaus te weinig heeft ge�nvesteerd. De globalisering bracht velen ertoe zich op zichzelf terug te plooien, en het particuliere op het universele te laten primeren. Een gevoelen van machteloosheid doet uitgeblust en onverantwoordelijk leven, en lucide geesten laten zich gemakkelijk tot pessimisme verleiden. Ook christenen laten de grote droom van een vredevolle wereld en het uitbannen van de oorlog te gemakkelijk verwateren en zijn vaak nog slecht eventueel verontwaardigde toeschouwers van het geweld en de groeiende kloof tussen arm en rijk.
Inzichten en energie�n voor vrede kunnen maar ontstaan in het hart van wie het particuliere belang leer te overstijgen, en oog krijgt voor het goed van het gemeenschappelijke huis van deze wereld. Vanuit haar liefde voor de armen is de Sint-Egidiusgemeenschap de uitdaging aangegaan om haar energie�n ter beschikking te stellen om oorlog, �de moeder van alle armoede�, te overwinnen. Dat gebeurde eerst in Mozambique, later speelde de gemeenschap een bemiddelende rol in onder meer Burundi, Guatemala, Kosovo en onlangs in Ivoorkust.
De leerschool voor dit soort vredesopbouwwerk is eenvoudiger dan ze lijkt: vanuit je eigen identiteit je open stellen voor de ander en bruggen bouwen, zoeken naar wat verenigt in plaats van wat verdeelt. Om te kunnen dialogeren moeten we authentieker worden, moeten we afstand doen van onze zelfgenoegzaamheid en angst voor de ander. Dat is de volle betekenis van de dag van vasten waartoe de katholieke kerk de gelovigen opriep bij het begin van de veertigdagentijd: vasten en bidden voor vrede. Vasten en bidden zijn onze instrumenten voor de vrede, die we vaak te zeer hebben verwaarloosd, of als oneffici�nt hebben beschouwd. Wie bidt om vrede, wordt verhoord, want voor wie gelooft is niets onmogelijk. Maar zal de Mensenzoon op aarde het geloof vinden? Durven wij als christenen nog ambitieuze dromen koesteren?
In alle gemeenschappen van Sant�Egidio, van Rome tot Goma, van Abidjan tot Jakarta, staat de vrede centraal in het gemeenschappelijk gebed. Dat zorgt tegelijk voor energie van solidariteit en edelmoedigheid. Een eenwordende wereld nodigt ons uit om op een geglobaliseerde manier te denken over veiligheid, gezondheid, welzijn en levenskwaliteit. Over de grenzen van talen, rassen en ethnie�n heen zijn christenen geroepen hun leven uit te bouwen in het besef dat niemand gelukkig kan zijn tegen de ander in. Daarom kan elke mens verantwoordelijkheid dragen voor de vrede in de wereld vandaag.
Hilde Kieboom
|