|
|
|
 |
|
29/09/2004 |
|
|
|
|
ALMAAR vaker worden in binnen- en buitenland colloquia georganiseerd voor de interreligieuze dialoog. Meestal nemen katholieke of oecumenische groepen het initiatief, maar meer en meer zetten ook joden, moslims en vrijzinnigen stappen naar de ronde tafel van de dialoog. De steeds complexere wereld met zijn vele tegenstellingen laat leidinggevende figuren dan ook niet veel keuze. Is er een alternatief voor de dialoog? Toch zou de neiging kunnen bestaan om de moed op te geven. Toen paus Joannes-Paulus II in 1986 in Assisi het Wereldgebed voor de Vrede lanceerde en daarmee voor het eerst in de geschiedenis religieuze leiders uit alle godsdiensten samenbracht om op hetzelfde moment, ieder op zijn eigen manier, te bidden voor de wereldvrede, lag een reeks hoopgevende gebeurtenissen in het verschiet: de val van het communisme, een doorbraak in het Isra�lisch-Palestijnse conflict met de wederzijdse erkenning van de staat Isra�l en de PLO door Arafat en Rabin, de val van het apartheidsregime in Zuid-Afrika en het vredesakkoord in Mozambique. De verwachting leefde dat ook andere Afrikaanse landen de weg naar de democratie zouden vinden. Het optimisme werd al gauw getemperd door de moord op Rabin, de laatste genocide van de twintigste eeuw in 1994 in Rwanda, door de Balkanoorlog, de tweede Intifada, zoveel open of latente conflicten in Tsjetsjeni�, Afghanistan, Irak, Congo. Sinds september 2001 komt daar onherroepelijk het gevreesde terrorisme bij, dat overal ter wereld meedogenloos toeslaat en talloze onschuldige burgerslachtoffers maakt. Beslan niet veraf Zoals op die eerste schooldag in Beslan, Noord-Osseti�. De gijzeling van meer dan duizend kinderen kende een dramatische afloop, vlak v��r in Milaan de achttiende ontmoeting van Mensen en Godsdiensten van start ging. De Russisch-orthodoxe bisschop van Beslan bracht er een getuigenis uit eerste hand. Hoe hij de oogleden van zoveel kinderen had gesloten en hun ouders proberen troosten. In alle toonaarden en door alle godsdiensten werd het terrorisme zwaar veroordeeld, niet in het minst door de vrij grote delegatie moslims, onder wie Ibrahim Ezzeddine, raadgever van de president van de Verenigde Arabische Emiraten. �In de eerste eeuwen van onze jaartelling woedden vele oorlogen tussen Arabische stammen�, aldus Ezzeddine. �Op een bepaald moment sloten de strijdende partijen een �anti-misdaad-pact�, waarna er lange tijd stabiliteit heerste. Laat ons vandaag opnieuw zo�n pact van moraliteit en respect sluiten, dat paal en perk stelt aan de brutaliteit.� De interreligieuze ontmoeting in Milaan had plaats onder de veelzeggende titel Moed voor een nieuw humanisme. Moed is inderdaad onontbeerlijk om in deze tijden van vermoorde onschuld te blijven bouwen aan een nieuwe mensheid en een nieuwe beschaving. Van die moed getuigde als geen ander de opperrabbijn van Jeruzalem, Yona Metzger. Onlangs bezocht hij de paus in het Vaticaan, een ontmoeting die diepe indruk op hem maakte en niet alleen in de joodse gemeenschap haar sporen naliet. In Duitsland besloot een deken de thorarol die een gedeporteerde rabbijn hem ooit in bewaring gaf, terug te schenken aan de synagoge. In Polen nam een man contact op met een joodse medeburger en biechtte hem op hoe hij op elfjarige leeftijd zijn oom hielp met het wegdragen van lichamen van joden nadat ze door die oom waren doodgeschoten. Bij wijze van spijtbetuiging toonde hij het massagraf en sprak hij de hoop uit dat de doden eindelijk een waardige begraafplaats zouden krijgen. De Brusselse opperrabbijn Albert Guigui, ook aanwezig op de ontmoeting en panellid in een van de 36 rondetafelgesprekken, blijft net als zijn Isra�lische ambtgenoot geloven in de dialoog. �Wat zegt de bijbel over Ka�n en Abel vlak v��r de broedermoord plaatsgrijpt? Dat het stil was. De twee spraken niet met elkaar. Waar de dialoog stopt, begint het geweld.� Wraakgevoel Of de dialoog vandaag moeilijker is dan gisteren? Volgens Guigui hebben mensen het altijd moeilijk gevonden om echt met elkaar in gesprek te treden. �De mens wil de ander altijd assimileren en aan zichzelf gelijk maken. Dialoog betekent juist de ander respecteren zoals hij is. Dat is tegelijk het knelpunt vandaag. Ieder heeft het recht anders te zijn, maar dat principe lijkt onder vuur te liggen. Er is moed voor nodig om te vechten tegen de vooroordelen en om de eigen idee�n te durven herzien en vernieuwen. Joden zijn gewoon om naar de maan te kijken (zij hanteren een maankalender, ndr.). Zoals de maan zich elke maand hernieuwt, zo zouden wij onszelf voortdurend moeten hernieuwen.� Niet lang geleden werd rabbijn Guigui in de Brusselse metro aangevallen door jonge Noord-Afrikanen, maar hij weigert allen over ��n kam te scheren. �Het samenleven wordt gepolitiseerd. Ik begrijp dat moslims in Belgi� zich verwant voelen met de Palestijnen, maar dat hoort priv� te blijven. Wraakgevoelens moeten niet in onze samenleving geuit worden en het conflict van het Midden-Oosten mag niet ge�mporteerd worden. Het wederzijdse respect dat altijd heeft bestaan, mag niet door de politieke situatie in een ver land worden tenietgedaan.� Daar zijn alvast Jamal Maftoui, Rik Hoet en A�ron Malinsky het mee eens. De drie vertegenwoordigden in Milaan de Antwerpse �trialoog�, de driespraak die werd opgericht in het najaar van 2002, toen Antwerpen op korte tijd enkele hevige racistische en anti-semitische incidenten beleefde. Sindsdien werden de contacten tussen de islamitische, christelijke en joodse gemeenschap intenser. Dialogeren moet je niet enkel doen op heikele momenten, het is een opdracht voor elke dag. Amerika naar huis Nog meer grote vraagstukken van onze tijd kwamen in Milaan aan bod: migratie, de Europese eenwording en de spirituele en culturele wortels van het continent, aidsbestrijding in Afrika en het recht op behandeling, de dialoog tussen gelovigen en ongelovigen, de Europese islam. Veel aandacht ging naar de conferentie over Irak. Zowel sjiieten als soennieten (de twee stromingen van de islam die voorkomen in Irak) en christenen waren vertegenwoordigd aan de ronde tafel (zie foto). De sfeer was veeleer grimmig, al waren de sprekers zelf eensgezind in de grimmigheid. Die was dan ook gericht tegen de Amerikaanse �bezetter�. �De Irakezen waren eerst blij met de komst van de Amerikanen. Sinds de folteringen in de Abu Graibgevangenis is het echter moeilijk nog te geloven in hun democratie. We betreuren het te moeten zeggen dat de Amerikanen zich in Irak niet beter hebben getoond dan Saddam Houssein. Ons land heeft een rijke geschiedenis, maar ons museum is leeggeroofd. Vandaag heerst volstrekte anarchie in Irak. Dagelijks worden mensen ontvoerd, ook gewone Iraakse vrouwen en kinderen, niet alleen buitenlandse journalisten die de media halen. De ontvoerders eisen telkens grote sommen losgeld�, zegt hulpbisschop van Bagdad Shlemon Warduni. De andere sprekers vallen hem bij. �We betreuren de gijzelingsacties en bomauto�s die dagelijks vele doden maken, maar zeggen hier heel duidelijk: die acties komen niet van Irakezen. Onze grenzen zijn lek. Terroristen uit andere landen maken van de chaos in Irak gebruik om hun slag te slaan. Willen de Amerikanen wel stabiliteit in Irak? Dan zouden ze de grenzen beter moeten bewaken.� �Niemand van ons wil oorlog�, voegt Jawad Al-Khalisi, lid van het Iraakse Congres daaraan toe. �Moslims en christenen hebben altijd vreedzaam samengeleefd in dit land van Abraham. De recente aanslagen op kerken hadden als gevolg dat islamitische burgers gewonden in het ziekenhuis gingen bezoeken en hun solidariteit hebben geuit. In het kielzog van het Amerikaanse leger volgden protestantse Kerken die erg uit zijn op bekeringen en dat zorgde voor onrust, al zijn de aanslagen niet goed te praten.�
Lieve Wouters
|
|
|
|