01/03/2005

�Wij zijn het levend bewijs dat verdraagzaamheid mogelijk is�

Kanunnik Rik Hoet, imam Jamal Maftouhi en joods godgeleerde Aharon Malinsky vormen een Antwerps trio dat al ruim twee jaar regelmatig samenkomt om de katholieke, islamitische en joodse gemeenschap in de Scheldestad dichter bij elkaar te brengen. Ze kunnen goed met elkaar opschieten. �Ik heb zelfs al eens een pater heilig verklaard�, zegt Maftouhi. �Terwijl alleen de paus daartoe bevoegd is�, vult Hoet lachend aan.

In december 2002 braken in Borgerhout rellen uit naar aanleiding van de moord op islamleraar Mohamed Achrak. Toen kwam het drietal voor het eerst samen. Bijbeltheoloog Rik Hoet (57) is verantwoordelijk voor de priesteropleiding in het bisdom Antwerpen en is als kerkelijk assistent ook verbonden aan de Sint-Egidiusgemeenschap. Jamal Maftouhi (36) geeft als islamleraar les in Boom en is ondervoorzitter van de Antwerpse Unie van moskeeverenigingen. Aharon Malinsky (38) is lid van het Forum van joodse organisaties en doceert joodse religie.

Maftouhi: �We kenden elkaar al voordien, maar onze �trialoog� is pas officieel gestart na de moord op Achrak.�

Hoet: �We wilden duidelijk maken dat vertegenwoordigers van verschillende religieuze gemeenschappen als vrienden met elkaar kunnen omgaan en hebben toen samen op ATV een kerstboodschap gegeven en opgeroepen tot een vredesmars.�

Maftouhi: �Sindsdien gebruiken we de media regelmatig, niet alleen om onze eigen achterban maar �lle Antwerpenaars te sensibiliseren.�

Hoet: �We zijn vorig jaar ook samen naar Milaan gereisd om er deel te nemen aan een interreligieuze bijeenkomst met vertegenwoordigers van verschillende wereldgodsdiensten.�

Malinsky: �De hoofdrabijn van Isra�l was daar ook aanwezig en gaf zijn zegen aan de trialoog in Antwerpen.�

Maftouhi: �Als men op internationaal vlak een interreligieuze dialoog kan opstarten, moet dat ook in een stad kunnen.�

Malinsky: �Contactgroepen tussen joden en christenen bestaan al lang, maar een rechtstreeks contact tussen de drie Abrahamistische godsdiensten is bij mijn weten vrijwel uniek in Europa.�

Hoe reageert jullie achterban op jullie toenaderingspogingen?

Maftouhi: �Sommige moslims veroordelen de hele joodse gemeenschap vanwege het Palestijns-joods conflict. Zo�n onverdraagzame houding getuigt echter van weinig kennis van de Koran.�

Hoet: �Valse veralgemeningen bestaan in alle geloofsgemeenschappen. Ook in katholieke kringen wordt soms gezegd dat je niet met �ketters� mag praten. Toch blijkt de meerderheid van de katholieken gewonnen voor interreligieus overleg.�

Malinsky: �De meeste joden die zijn opgegroeid na de holocaust beschouwen de toenadering tussen godsdiensten als een topprioriteit en hun reactie op onze trialoog is doorgaans zeer positief.�

Maftouhi: �Wist u dat ik de eerste moslim ben die ooit in de Antwerpse kathedraal een toespraak heeft mogen houden voor katholieke gelovigen? Ter gelegenheid van de herdenking van een in Algerije vermoorde Witte Pater heb ik er op 30 januari gezegd dat eenieder die zich opoffert voor zijn medemensen het verdient herdacht te worden. Het was een mooie plechtigheid. Tegen het altaar stond een plakkaat waarop in het Arabisch geschreven stond: �God is liefde�. Ik heb die pater toen zelfs postuum heilig verklaard�(lacht)�

Hoet (lachend): �Terwijl alleen de paus daartoe bevoegd is�.

Maftouhi: �Ach, we hebben in feite dezelfde bekommernissen. Zolang de kerken en synagoges niet veilig zijn, zullen ook de moskee�n niet veilig zijn. We hebben aan het stadsbestuur ook voorgesteld om met z�n drie�n in scholen rond te gaan om er de jongeren op te roepen tot verdraagzaamheid.�

Hoet: �Onze vriendschap is een symbool voor verdraagzaamheid. Wij zijn het levend bewijs dat interreligieuze verdraagzaamheid niet onmogelijk is.�

Malinsky: �Inderdaad. Hoewel we in feite geen offici�le vertegenwoordigers zijn van onze geloofsgemeenschappen, blijkt onze boodschap van vriendschap, vrede en verdraagzaamheid veel weerklank te vinden.�

Hoe staan jullie tegenover het pleidooi om tijdens de eredienst Nederlands te spreken?

Maftouhi: �De islamitische gemeenschap staat open om ook Nederlands in de moskee�n te spreken. Jonge moslims begrijpen vaak niet eens Arabisch. Ik spreek als imam zowel Nederlands als Arabisch, maar roep de jongeren ook op om Arabisch te leren en zo de Koran beter te begrijpen. Momenteel wordt het Arabisch nog teveel geassocieerd met fanatisme, maar ook in het Arabisch kan je een positieve boodschap verkondigen. Het pleidooi voor een Vlaamse islam geeft blijk van wantrouwen van de overheid tegenover de islam. Er is maar ��n islam, onze religie is niet plaatsgebonden. Bovendien mag de regering niet bepalen welke taal men tijdens de eredienst hanteert, want dat is in strijd met de grondwettelijke godsdienstvrijheid.�

Malinsky: �In de synagoge wordt in het Hebreeuws gebeden, want dat is de originele taal van onze psalmen. Heel wat van onze preken echter gebeuren nu al in het Nederlands, maar ook in het jiddisch, Hebreeuws of Engels. De inhoud van die preken is bijbels en dus maakt het eigenlijk niet uit welke taal men daarvoor hanteert.�

Hoet: �Ook in de kerk worden Griekse en Latijnse liederen gezongen. En in sommige kerken wordt gepreekt in het Spaans of Engels. De Poolse missen in Antwerpen worden in het Pools opgedragen en in de Noorse Lutherse kerk gebeurt dat in het Noors. Dat moet kunnen, want hier bestaat een scheiding tussen kerk en staat.�

Hoe gaan jullie om met moderne wetten en waarden die haaks staan op jullie geloof, zoals het homohuwelijk bijvoorbeeld?

Maftouhi: �Wat hier door de wet wordt toegestaan maar door mijn religie wordt verboden, zal ik persoonlijk niet ondersteunen. Ik probeer als een goede moslim te leven.�

Maar wat als uw eigen zoon homo blijkt te zijn? Zou u hem verstoten?

Maftouhi: �Als hij volwassen is doet hij natuurlijk zijn zin. Maar ik zou hem toch proberen bij te brengen dat het in strijd is met de opvoeding die ik hem gegeven heb. Als zijn levensstijl haaks staat op de islam, zou er tussen ons toch een afstand groeien.�

Malinsky: �Een heel orthodoxe rabijn zal hierover een strenger standpunt innemen dan een liberale rabijn. In Amerika bijvoorbeeld bestaan heel wat joodse homo- en lesbienneverenigingen. Het homohuwelijk blijft voor het jodendom echter wel problematisch.�

Hoet: �De kern van mijn geloof is dat mensen met elkaar in liefde moeten leven. Ik ken veel homoseksuelen en weet dat ze het soms moeilijk hebben. Ik kan alleen maar hopen dat ze gelukkig zijn. Maar een homo kan geen huwelijkssacrament krijgen, want het huwelijk wordt door de kerk beschouwd als een verbond tussen man en vrouw. Toch wil ik me niet persoonlijk uitspreken tegen homo�s; ik laat het laatste oordeel aan God.�

�Hoewel we misschien van mening verschillen, is onze vriendschap een symbool voor verdraagzaamheid. Wij zijn het levende bewijs dat interreligieuze verdraagzaamheid niet onmogelijk is.�

Malinksy: Inderdaad. Hoewel we geen offici�le vertegenwoordigers zijn van onze geloofsgemeenschappen blijkt onze boodschap van vriendschap, vrede en verdraagzaamheid veel weerklank te vinden.�