29/08/2006

Vrede lonkt in Noord-Uganda
De eerste rebellen waren gisteren al op weg naar het zuiden van Sudan om te ontwapenen.

,,Voor het eerst zien we een lichtje aan het einde van de tunnel'', zegt Mario Giro aan de telefoon vanuit Uganda. Daar woont hij voor de Sint Egidiusgemeenschap de onderhandelingen tussen de rebellen van het Leger van de Heer (LRA) en de Ugandese regering bij. ,,Als het staakt-het-vuren standhoudt, bestaat er een redelijke kans dat er een duurzaam vredesakkoord komt.''

Noord-Uganda gaat al twintig jaar gebukt onder een bloedige burgeroorlog. Het geweld kostte al aan tienduizenden het leven en jaagde miljoenen mensen op de vlucht.

Het staakt-het-vuren dat zaterdag werd ondertekend en vandaag officieel ingaat, voorziet in de hergroepering en ontwapening van de rebellen in twee kampen in het zuiden van Sudan. Het Leger van de Heer krijgt hiervoor drie weken de tijd.

De eerste rebellen, waaronder ook kindsoldaten en vrouwen, zouden gisteren al richting Zuid-Sudan vertrokken zijn. Om hoeveel mensen het gaat is nog niet duidelijk.

,,De communicatie tussen de rebellenleiders en de achterban verloopt niet vlot. De rebellen zijn verspreid over een groot gebied. Er is dus tijd nodig om iedereen op de hoogte te stellen van het staakt-het-vuren", zegt Giro. Het LRA is vooral berucht vanwege de ontvoering van duizenden kinderen. Kinderen die in veel gevallen verplicht werden hun familie te vermoorden om daarna ingezet te worden als kindsoldaat of seksslaaf.

Toch zijn alle moeilijkheden nog lang niet van de baan. ,,Het arrestatiebevel van het Internationaal Strafhof in Den Haag tegen Kony en vijf andere leiders zou wel eens voor problemen kunnen zorgen", zegt Giro.

Uganda zorgde destijds zelf voor de aanklacht bij het Internationaal Strafhof, maar heeft sindsdien herhaaldelijk gezegd bereid te zijn Kony en de anderen amnestie te verlenen in ruil voor vrede. ,,Op het terrein overweegt men zelfs om Kony opnieuw te integreren in de Noord-Ugandese maatschappij.''

Maar een aanklacht bij het Internationaal Strafhof kan niet zomaar ingetrokken worden. Artikel 53 van het Verdrag van Rome biedt misschien een uitweg. In dat geval moet Uganda met een alternatief op de proppen komen dat het Internationaal Strafhof tevreden stelt. Daarover wou Giro voorlopig weinig kwijt. ,,E�n ding is zeker: wil men een geweldloze oplossing, dan moet ook Kony akkoord gaan'', zegt Giro.

Een goede afloop blijft dus onzeker. ,,In 1994 vonden ook doorgedreven onderhandelingen plaats, maar de Ugandese president Museveni stelde het LRA toen voor een onmogelijk ultimatum om binnen de week te ontwapenen. Daardoor vielen alle inspanningen in het water vielen. Er kan dus nog veel mislopen", zegt Kristof Titeca van de Conflict Research Group van de Universiteit Gent.

Van onze medewerkster Sofie Vandenhouwe