VENDI I YLBERIT

by
Adriana Gulotta

L�vizja “Vendi i Ylberit” 
e par� nga f�mij�t dhe adoleshent�t

F�mij�t e adoleshent�t tregojn� p�r l�vizjen:

"Quhem Emanuele, ka pothuajse nj� vit q� b�j pjes� n� l�vizje “Vendi i Ylberit”.
Mendoj se bota duhet t� ishte m� e bashkuar sepse komunitetet dhe shoqatat q� ndihmojn� t� moshuarit, t� varf�rit dhe t� imigruarit jan� pak. Mendoj se lufta nuk duhet p�r asnj� gj�.
Ne t� l�vizjes ndihmojm� f�mij�t e Mozambikut sepse k�ta nuk kan� as shkolla, as uj�, as para dhe rrug�t aty jan� t� pakta. Dhe mendoj se kjo ndihma �sht� di�ka e drejt�."
(Emanuele, 11 vje�)

"Mua kjo bot� nuk m� p�lqen ashtu si� �sht� sot sepse n� shum� an� t� bot�s ka luft� dhe sepse shum� njer�z vdesin dhe shum� f�mij� mund t� plagosen si dhe mund t� vdesin dhe nuk �sht� e drejt� q� f�mij�t nuk e kan� f�mij�rin� e tyre dhe nuk �sht� e drejt� q� t� ket� luft� sepse kur ka luft� shum� njer�z trembem. P�rkundrazi, un� nuk trembem sepse jetoj n� nj� bot� paq�sore dhe dua q� paqja t� jet� p�r t� gjith�."
(Samuel, 11 vje�)

"Ne t� Vendit t� Ylberit nuk duam q� f�mij�t t� punojn�, por ama duam nj� gj� shum� t� r�nd�sishme, d.m.th. q� f�mij�t t� luajn� dhe nuk t� detyrohen t� punojn�. T� gjith� f�mij�t duhen t� ken� nj� sht�pi. F�mij�t e bot�s duhet t� luajn�, ata t� zinj, ata t� bardh�, t� gjith� sebashku. Duhet t� luajn� por nuk duhet t� zihen sepse duke b�r� k�shtu �sht� sikur lufta t� fillonte, t� fillonte n� z�mr�n e tyre. F�mij�t duhet t� jetojn� n� paqe".
(Azzurra, 9 vje�e)

F�mij�t e adoleshent�t e l�vizjes mendohen mbi bot�n

"E verdha e djellit �sht� ngjyra q� bashkon njer�zit. Dy jan� gj�rat q� mund t� ndodhin: t� bjer� shiu ose t� ket� djell. Shiu �sht� lufta, d.m.th., ku jan� ata q� vuajn�. P�rkundrazi, djelli �sht� paqja. Kur pushon shiu do t� thot� q� mbaron lufta dhe del ylberi dhe at�her� f�mij�t mund t� thon�: "Faleminderit Vendi i Ylberit", sepse l�vizja jon� do q� t’ua sjell� paqen t� gjith�ve".
(Valentina, 9 vje�e)

"Ne t� Vendit t� Ylberit duam q� t� gjith� f�mij�t e bot�s t� jen� t� lumtur. Njer�zit kur pin� cigaret hedhin p�r tok� bishtat dhe ngadal� ngadal� bie zjarri q� djeg t�gjith� pyllin dhe sht�pit�.
Digjen pyjet, ndotet ajri dhe f�mij�t q� do t� lindin nuk do t� ken� m� ajrin e past�r p�r t� marr� frym�, as ujin p�r t� pir�, sepse ky do t� jet� gjith� i ndotur. Ne t� Vendit t� Ylberit nuk duam q� qen�t t� lahen n� det sepse uji b�het i ndotur dhe f�mij�t kur lahen infektohen. Mua do t� m� p�lqente q� f�mij�t t� ishin t� lumtur si ne".
(Speranza, 12 vje�e)

"Ne t� Vendit t� Ylberit duam nj� bot� m� t� past�r dhe t� mos ekzistoj� t� keqen n� mes t� njer�zve. Nuk duam t� b�jm� luft� as tani as kurr�. Ka f�mij� q� vuajn� sepse kan� lekur�n me tjetr�n ngjyr� dhe k�shtu menjanohen. P�rndryshe ne mes nesh duam q� t� jen� t� gjitha racat e bot�s dhe �do lloj ngjyre: e verdh�, e kuqe, e zez�…. Mua do t� m� p�lqente q� pyjet, liqenet dhe lumenjt� t� ishin m� t� past�r".
(Romina, 9 vje�e)

"Tungjatjeta, quhem Carlo dhe jam 12 vje�. Jam kund�r ndarjes s� f�mij�ve n� t� verdh�, t� zinj, t� bardh�. Ne f�mij� jemi t� gjith� nj�soj dhe duhet t� duhemi edhe pse ndryshojm� nga ngjyra e lekur�s. Por Zoti na ka krijuar q� t� duhemi e edhe pse ndonj�her� zihemi, p�rnj�her� pajtohemi. Por disa jan� kund�r faktit q� ne Itali ka raca t� ndryshme dhe keqtrajtojn� f�mij�t".
(Carlo, 12 vje�)

"Ne t� Vendit t� Ylberit duam t’i ndihmojm� f�mij�t e pambrojtur, t� pastreh�, sepse duhet t� jemi t� gjith� miq. Ne t� Vendit t� Ylberit duam ta ndryshojm� bot�n: njer�zit nuk duhet t� b�jn� m� luftrat, duhet t� respektojn� natyr�n, lumenjt�, liqenet dhe detet, etj….. Ne duhet t� duhemi. Vet�m nj� gj� sjell� qet�si e g�zim k�tu n� bot�: kjo qenka paqja!
Mua nuk m� p�lqen q� njer�zit t� zihen sepse problemet mund t� zgjdhen me fjalet".
(Jessica, 11 vje�e)

"Un� jam Sonia dhe jam 10 vje�e. N� televizion pash� se si jetojn� disa f�mij� t� Brasilit dhe t� Kolombis�. Pash� q� flinin n� mes t� rrug�s dhe kishin vet�m nj� batanj� dhe gjithmon� t� nj�jtat rroba. Kishin vet�m nj� krevat dhe rrinin atje, 3 n� krye e 3 n� fund, dhe kishte f�mij� q� pinin drog� e duhan; 325.000 t� rinj jan� n� burg dhe po vdesin nga uria. Un� do t� doja q� kjo t� mos ndodhte kurr� m�".
(Sonia, 10 vje�e)

"S’�sht� e mir� q� f�mij�t t� flejn� rrug�s. Do t� doja q� f�mij�t t� flejn� n�p�r sht�pit� e tyre me nenat e tyre".
(Giada, 6 vje�e)

"Nuk m� p�lqen lufta si dhe f�mij�t q� arratisen. Nuk m� p�lqejn� njer�zit q� vrasin si dhe ata q� keqtrajtojn� m� t� varf�rit. Nuk m� p�lqejn� njer�zit q� rrahin t� tjer�t. M� p�lqen q� n� bot� t� mos ket� luft� dhe q� njer�zit t� jetojn� n� paqe dhe t� jen� miq me nj�ri-tjetrin".
(Sabrina, 7 vje�e)

"N� k�t� bot� gj�ra q� nuk m� p�lqejn� jan�: ndotja e detit dhe e qjellit.
Pastaj nuk m� p�lqen lufta sepse vdesin shum� njer�z dhe k�shtu f�mij�t mbetem jetim� dhe k�shtu bien viktim� t� shfryt�zuesve dhe k�ta shfryt�zues f�mij�t i vjin� n� pun�. Edhe pse jan� t� vegj�l shfryt�zuesit b�jn� q� f�mij�t t� punojn�. Pun�t q� b�jn� f�mij�t jan� t� r�nda: qepin tapete dhe topa, g�rmojn� n�p�r minierat dhe qepin k�puc�".
(Emanuele, 13 vje�)

"Un� jam Mattia dhe m� p�lqen atje ku n� manifestin e Vendit t� Ylberit flitet p�r t� moshuarit. Un� kam gjyshen time q� e quajm� Fran�esk�n dhe q� banon bashk� me mua dhe maman� time tek lagjja ime. Komshit� e m�rzisin shpesh her� sepse thon� q� kafsh�t q� mbajm� n� ballkon jan� t� bezdisshme. Dhe i thon� asaj q� nuk duhet t� jetoj� me ne por ama duhet t� ik�. M� vjen keq kur njer�zit keqtrajtojn� t� moshuarit vet�m sepse jan� t� dob�t".
(Mattia, 10 vje�)

"Lufta �sht� nj� gj� e keqe sepse ajo �sht� e keqja. Esht� e keqe sepse hidhen bombat si� n� Kosov� ku q�llohet me armat dhe pastaj vdesin shum� f�mij� dhe gra. SJam i lumtur q� mbaroi lufta n� Kosov� e tani do t� duhej t� mbaronte n� shum� vende t� tjera t� bot�s".
(Patrizio, 8 vje�)

Endrrat e f�mij�ve rom�

"Mua nuk m� p�lqen ndotja,q� shkaktohet nga qeset plastmasi, nga tymi i makinave q� ndotin ajrin e qjellit.
N� �iampinon, pran� kampit ku jetojm� ne nomad�, nuk m� p�lqen se si jan� b�r� banjot sepse sapo fillon vapa i vjen era e keqe dhe pastaj nuk m� p�lqen uji q� del nga fuqia sepse s’ka uj� t� rrjedhsh�m. Kur isha i vog�l mua m� p�lqente t’i shihja avion�t s� bashku me miqt� e mi por ama kur u rrita u m�rzita. Ata b�jn� ndotje dhe t� rriturit m� than� q� me zhurm�n e tyre shkaktojn� ndotjen akustike".
(Giuseppe, 13 vje�)

"Un� dua t� them q� ata q� e b�jn� luft� jan� budallenj sepse, kur t� zihesh, kjo nuk t� duhet p�r asnj� gj�.Ne q� jemi nga t� gjitha racat duhet t� duhemi, edhe ata q� kan� lekur�n e zez�, kines�t, t� bardh�t, t� ter�.
Un� dua t� them q� n� kamp nomad�sh ku jetoj nuk gjendem mir� sepse atje dyqanet s’jan� af�r dhe at�her� do t� doja t� l�vizja prej andej sepse mua nuk m� p�lqen t� rri aty. Ja, dashka t� iki prej andej".
(Jessica, 9 vje�e)

"Tungjatjeta, quhem Semmy, jam 10 vje�! Un� dua q� n� kamp nomad�sh t’i nd�rtojn� banjot, kanalet e zeza, dushat dhe pastaj t� mbarojn� luftrat. Dua q� ta sjellin ujin e rrjedhsh�m dhe pastaj ta sistemojn� kampin ton�. Mbas asaj, duhet ta sp�rkasin dezinfektuesin n�p�r kampin sepse ka shum� insekte si rriqrat e qenve.
Mbi kampin kalojn� avion�t dhe atyre u del shum� tym dhe ndotin ajrin. Un� dua q� t� gjith� f�mij�t mund t� luajn� n� paqe".
(Semmy, 10 vje�)