VENDI I YLBERIT

by
Adriana Gulotta

RI-LODRA
LUAJ, RIPERDOR DHE RI-LUAJ

"Na ishte nj� her� nj� qiri …" �sht� shkruar n� nj� afishe t� mbushur me fotografi me f�mij� rom� t� cil�t shkrijn� dyllin dhe argetohen s� bashku. "Na ishte nj� her� nj� lod�r, …. pastaj ajo u la dhe tani �sht� b�r� nj� ri-lod�r.."

"Ri-lodra" quhet aktiviteti p�r shitjen e lodrave t� rip�rdorura q� l�vizja e Vendit t� Ylberit organizon gjat� muajt t� dhjetorit n� Rom� si dhe n� shum� qytete t� tjera t� Italis� dhe t� bot�s.

Gjat� t� dy muajve t� m�parsh�m grumbullohen lodrat e p�rdorura n�p�r shkollat dhe lagjet e qyteteve t� ndryshme. F�mij�t dhe adoleshent�t e l�vizjes sjellin lodrat e tyre dhe i ftojn� shok�t e tyre q� t� sjellin ato q� nuk p�rdoren m�.

Lodrat duhen rip�rdorur sepse p�rb�rja e tyre me l�nd� plastike zakonisht �sht� shum� ndot�se; p�r k�t�, ato duhen p�rdorur sa m� gjat� �sht� e mundur, sepse kur hidhen n� pleh, ato p�rfundojn� n� ndonj� furr� p�r djegie ose n�p�r hedhurinat, duke e ndotur k�shtu mjedisin p�rseri.

Esht� viti i dyt� q� f�mij�t dhe t� rinjt� e l�vizjes s� Vendit t� Ylberit v�n� n� jet� k�t� aktivitet. Ata vet� nxituan bashk�moshatar�t e tyre dhe, me entusiazmin e tyre, u kontaktuan me mij�ra njer�zish duke grumbulluar m� se shtat� mij� lodra.

�Fol�m p� "ri-lodr�n" me shok� tan� t� shkoll�s, me m�suesit, me miqt� tan� dhe shp�rndam� trakte anemban�. Pastaj, lodrat i kemi rregulluar, ndrequr, pastruar e kemi arritur t� sistemojm� pothuajse gjasht� mij� lodra q� p�rndryshe do t� hidheshin n�p�r hedhurinat� - u shpjegojn� f�mij�t njer�zve q� ndalojn� tek tezgat dhe pyesin p�r kuptimin e nismes, nd�rsa i blejn� lodrat.

Parimi q� ndiqet �sht� fare i thjesht�: jo e gjitha q� nuk p�rdoret m� hidhet n� pleh: mjafton nj� ndreqje e vog�l dhe mund t� rip�rdoren nj� lod�r e vjet�r ose nj� cop� qiriu.
T� gjith� mund t� b�jn� di�ka p�r ri-lodr�n. Edhe f�mij�t rom� q� nuk kan� lodra p�r t� grumbulluar, shesin qirinjt� e b�r� me dyllin e rip�rdorur, sende t� tjera si dhe lodra t� fabrikuara prej atyre. 

Me vizatimet e f�mij�ve m� t� vegj�l �do vit b�het nj� kalendar i vog�l.

Ka edhe nj� hap�sir� ku m� t� vegj�lit mund t� luajn� lirisht.

Sheshet e qytetit shnd�rrohen n� nj� fshat t� Vendit t� Ylberit: f�mij�t, n� rrug�t rreth e rrotull, shp�rndajn� ftesat dhe u k�rkojn� njer�zve ta blejn� nj� ri-lod�r, duke shpjeguar kuptimin e nismes. Sheshi mbushet me njer�z dhe f�mij�t dhe adoleshent�t shesin, japin k�shilla, shpjegojn�. M� vone, �do bler�s shoqerohet tek arka e tek banaku ku paketohen lodrat (sigurisht me letr�n e rip�rdorur). Shum� njer�z ndalojn� dhe blejn� dhuratat e Krishtlindjes. Muzika dhe k�ng�t e "band�s s� Vendit t� Ylberit" (t� p�rb�r� krejt�sisht nga t� rinjt� dhe f�mij�t) t�rheqin v�mendjen e shum� njer�zve.

Vjet gjithsej u shit�n m� se gjasht� mij� lodra. Nj� mij� lodra t� pashitura u d�rguan p�r n� Shqip�ri n� dobi t� spitalit pediatrik n� Tiran� si dhe t� refugjat�ve nga Kosova.

Kjo nis�m p�rseritet �do vit jo vet�m n� Rom� por edhe n� shum� qytete t� tjera t� Italis� e t� Evrop�s dhe �sht� nj� mund�si p�r t� gjith� q� t� rip�rdoren lodrat. Me k�t� q�llim, parashikohet q� lodrat e pap�rdorshme dhe t� prishura t� b�hen qese plastmasi ose piles, fal nj� fabrike q� “rip�rdor” l�nd�n plastike.

P�r t� marr� pjes� n� k�t� aktivitet:

gjat� gjith� viti, lodrat grumbullohen n� adres�n e m�poshtme
Via del Porto Fluviale, 2 - 00154 Roma
E enjte - e premte, or� 17-19

Nga muaj tetor deri n� dhjetor hapen
q�ndrat e grumbullimit