De ouderen

Silvia Marangoni

De gemeenschappen van ouderen

Rome - 1975

De bejaarde is geen sociaal probleem. De bejaarde is een man, een vrouw, een burger zoals elke jongere en elke volwassene.

De vriendschap van de gemeenschap met de bejaarden heeft als voornaamste kenmerk het ernstig nemen van hun leven in al zijn dimensies, ook de religieuze.

Daarom zijn in alle steden waar de gemeenschap deze vriendschap met de bejaarden beleeft, gemeenschappen ontstaan die bidden, samen eucharistie vieren, het evangelie doorgeven aan anderen. Ze leiden een leven in broederlijkheid waarin bijeenkomsten, persoonlijke ontmoetingen en een dienst van solidariteit met de armen niet ontbreken. Ze volgen het voorbeeld van Simeon en Hanna, die in de tempel verbleven in gebed opdat hun ogen het heil zouden zien en hun armen het nieuwe leven dat met Jezus in de wereld kwam, zouden mogen vasthouden. (Lc.2,25-38)

De zondagse eucharistieviering en de gebedsontmoetingen zijn vreugdevolle momenten van dankzegging. Vele ouderen hebben immers een nieuwe zin in hun bestaan gevonden, door hun hoge leeftijd als gave van God te aanvaarden en niet langer als een vloek. De vieringen zijn een plaats van permanente catechese waar het Woord van God wordt verkondigd in antwoord op de twijfels en vragen waarmee de bejaarden leven.Ook aan de ouderen moet het evangelie worden verkondigd. Ook zij zijn geroepen om zich te bekeren en te leven met hoop voor de toekomst. 

Het evangelie doorgeven

Genua

Het evangelie beleven betekent de aanwezigheid van Jezus in ons midden nieuw leven inblazen, doorheen het luisteren naar zijn woord, het gebed en de eucharistie. 

Bejaarden die lijden vragen zich soms af: "Waar is de Heer? Heeft Hij mij in de steek gelaten?" Wij willen deze vraag met hen te delen, en hen zo helpen om de zekerheid terug te vinden dat God niet de oorzaak is van lijden en dood, maar dat hij Heer is van het leven. De bejaarde kan steeds beter gaan begrijpen dat God niet ongevoelig blijft tegenover het lijden van een mens, of tegenover de moeite die het leven soms kost. Op pijnlijke momenten, wanneer ze ziek zijn of hun krachten voelen afnemen, kunnen bejaarden de troost en de bevrijding herontdekken die uitgaat van het evangelie van de verrijzenis van Jezus.

De verkondiging van dit evangelie geschiedt doorheen de vriendschappelijke, broederlijke, troostende aanwezigheid waar de kerkelijke gemeenschap als eerste uitdrukking moet aan geven. Ze moet het goede nieuws brengen dat niemand alleen is in het uur van duisternis, dat niemand in de steek wordt gelaten in het uur van extreme zwakheid of op de drempel van de dood.

De strijd tegen de pijn - voor zover mogelijk - maakt deel uit van de broederlijke nabijheid. We mogen ons nooit neerleggen bij het lijden, en het zeker niet willen rechtvaardigen door het geloof. Zich niet neerleggen bij dood en pijn, in het licht van de verrijzenis van Christus, betekent echter niet de dood weghouden van de mensen. We moeten veeleer de dood in het gelaat kijken, in het licht van de christelijke hoop.

Presentazione al Tempio
Scuola di Mosca - 1500

In hoofdstuk 25 van het boek Genesis lezen we het volgende over Abraham: "Abraham bereikte de leeftijd van 175 jaar. Toen gaf Abraham de geest en stierf in gezegende ouderdom, oud en verzadigd van jaren, en hij werd met zijn voorvaderen verenigd." (Gen.27,7). Ook Izaak, zijn zoon, stierf "oud en verzadigd van jaren" (Gen. 35,29). In de evangelies zijn Hanna en Simeon de bejaarden die gezegend zijn, omdat ze degene hebben ontmoet die ze verwachtten: "want mijn ogen hebben uw heil gezien"(Lc. 2,25). Deze getuigenissen hebben een bijzondere betekenis voor wie gelooft: het leven en sterven van deze mensen ademt een geest van voltooiing uit. Ook de dood kan in het licht van het evangelie worden bekeken. We moeten aan de bejaarden uitleggen, en niet alleen aan hen, dat Jezus ons in zijn armen opneemt met grenzeloze liefde.

De bejaarden van de gemeenschap worden begeleid zodat ze de religieuze dimensie van hun leven kunnen onderhouden en verdiepen. Ze kunnen de sacramenten ontvangen en aan liturgische vieringen deelnemen, ook als ze hulpbehoevend zijn. Het is heel betekenisvol dat ze omringd door de gemeenschap het sacrament van de zieken kunnen ontvangen. Bijzondere aandacht gaat dan ook uit naar zieken en stervenden. We willen hen spirituele troost bieden en hen begeleiden in deze moeilijke fase van hun leven, met respect voor het geloof en de wil van eenieder. Voor elke bejaarde die erom vraagt, en zeker voor wie geen familie meer heeft, zorgen wij voor de begrafenis. Aan rituele momenten van condoleren en rouwen, en ook aan de begrafenis zelf, wordt in onze tijd steeds minder aandacht besteed, vooral in de steden. Dit is oorzaak van grote onrust en bezorgdheid bij veel bejaarden, zeker bij hen die niemand hebben aan wie ze hun laatste wil kunnen toevertrouwen. Tenslotte is ook de begrafenis een teken van liefde, een liefde die sterker is dan de dood, en biedt ze troost aan hen die achterblijven met de pijn van het gemis.

De bejaarden in de Gemeenschap

Rome

Bejaarden die in de gemeenschap opgenomen worden, waar ze graag gezien en ge�erd worden, voelen zich opnieuw een mens als ieder ander. Ze kunnen op intensieve wijze hun geloof beleven, ze vinden de tijd waarover ze beschikken weer waardevol, ze voelen zich niet langer nutteloos, ze leren de wereld waarin ze leven beter begrijpen, ze nemen hun zending op in de Kerk en helpen anderen. De bejaarden kunnen een sprekend getuigenis zijn voor iedereen, dat niemand ooit te arm, te zwak of te oud is om anderen te helpen en in solidariteit met hen te leven. Dat is het geheim dat de bejaarden van de gemeenschap ontdekt hebben. Ook wie er slecht aan toe is, ook wie steeds minder mobiel wordt, kan op elke moment van zijn leven iets doen voor iemand anders: ook een telefoontje, een bezoek, een glimlach zijn belangrijk.

Jezus zelf wijst aan Nicodemus de spirituele weg van het steeds opnieuw geboren worden: hij nodigt hem uit om de gedachte dat hij al alles bereikt heeft achterwege te laten en zich te vernieuwen in de Geest. De bejaarden van de gemeenschap brengen de belofte van het woord van God tot leven: "Ook als zij reeds oud zijn, dragen zij vruchten" (Psalm 92,15) Ook wanneer een bejaarde zich heel zwak voelt, kan hij met kracht getuigen van de volheid die deze levensfase in zich draagt, wanneer ze steunt op de "rots" die Christus is (Mt.7,24). Heel het evangelie zegt dat het leven nooit eindigt. Met Pasen weerklinkt het luid: "Christus is uit de doden opgestaan". Maar als Christus uit de doden is opgestaan, kent het leven van geen enkele mens een einde. Tegenover tal van jongeren die angst hebben om op te groeien, of volwassenen die terug kind willen worden, kunnen bejaarden getuigen van hun vertrouwen in de toekomst. Ze kunnen anderen helpen om de moeilijkste afspraken van het leven niet te vrezen. Dit is de profetie die de bejaarden beleven: aan de jongere generaties getuigen van de liefde van God, de liefde van de Vader die niemand in de steek laat en die een voorkeur heeft voor de zwaksten.

Roma - Casa alloggio di via Sacchi

De zwakste bejaarden zijn als de zwakte ledematen in het lichaam van de Kerk. Maar in de Schrift worden de zwakste en minst edele ledematen met meest eerbied en zorg omgeven (1 Kor. 12,12-27). Het broze lichaam van een hulpbehoevende bejaarde is als het gekruisigde lichaam van Christus. Deze bejaarden nabij zijn, betekent onder het kruis staan. De macht van God openbaart zich vaak in de moeilijkste levensfase waarin de beperkingen van het lichaam het sterkst zichtbaar zijn. God heeft inderdaad wat voor de wereld zwak is, uitgekozen om het sterke te beschamen (1 Kor. 27).

Omringd door de genegenheid van de gemeenschap getuigen de bejaarden van de volheid van het leven dat ze leiden, ook al zijn ze voor alles afhankelijk van anderen en hebben ze het op fysiek vlak heel moeilijk. Ze zijn tot in de diepte doordrongen van een werkelijkheid waarover de apostel Paulus spreekt: de "zwakke kracht". "Wanneer ik zwak ben, ben ik sterk" (2 Kor. 12,10). Een voorbeeld van deze waarheid zien we in Johannes Paulus II, die ook hierin een grote getuige is voor de mens van vandaag. Hij draagt zijn hoge ouderdom met geloof, en op een zeer natuurlijke wijze. In zijn recente brief aan de bejaarden zegt hij: "Ondanks de beperkingen bewaar ik de zin in het leven: het is mooi jezelf te kunnen weggeven tot het einde". Zijn fysieke broosheid heeft de passie waarmee hij zich aan zijn zending als opvolger van Petrus wijdt, niet aangetast.

Vandaag maken tienduizenden bejaarden uit alle delen van de wereld deel uit van de grote familie van Sant'Egidio. Ze werden weer opgenomen in een gemeenschap en vonden daarin nieuwe hoop. Ze zijn een kracht en een energie voor heel het lichaam van de gemeenschap en van de hele kerk. Al wie een actief leven leidt, allen wiens leven in gevaar is, allen die het moeilijk hebben, worden door hen niet vergeten wanneer ze voor de Heer staan. Met hun gebed beschermen en sterken de bejaarden heel het lichaam van de gemeenschap en van de kerk. We kunnen zeggen dat de bejaarden het deel van Maria kiezen, dat wat Jezus tegenover Marta "het beste deel" noemt (Lc.10,38-42). 

Het gebed

De gemeenschappen van bejaarden geven elke maand "Het gebed van de maand" uit, een hulp ter ondersteuning van het persoonlijke gebed waarin tevens intenties voor verschillende noodsituaties in de wereld worden voorgesteld.

Ook andere hulpmiddelen die het gebed van de bejaarden ondersteunen en voeding geven aan hun spiritueel leven, werden door de gemeenschap uitgewerkt, zoals bijvoorbeeld het gebedsboek "Leer ons bidden". "Insegnaci a pregare".

De Sint-Egidiusgemeenschap heeft trouwens op deze site ook enkele pagina's gewijd aan het  gebed, voor allen die ergens ter wereld willen meebidden met de gemeenschap, en voor ieder wiens fysieke toestand het niet toelaat zelf naar het avondgebed te komen.