De meeste mensen hopen en streven ernaar lang te leven en een gelukkige oude dag te kennen. De toename van de gemiddelde levensverwachting gaat samen met de toenemende duur van het actieve leven. Steeds meer bejaarden blijven lang in goede gezondheid en bewaren hun zelfstandigheid. Ouderdom en afhankelijkheid zijn geen synoniemen. Toch weigeren veel van onze tijdgenoten deze periode van een mensenleven te aanvaarden. Ze bekijken deze fase als het verlies van alles wat hen tijdens hun actieve leven gelukkig maakte. Het gebrek aan vriendschap, aan solidariteit tussen de generaties, het buitensluiten uit normale relationele kringen, zijn de gevolgen van een vertekend beeld over de ouderdom, beladen met vooroordelen en stereotypen, dat in de publieke opinie verankerd zit. De armoede en de eenzaamheid waarin veel bejaarden leven, maken duidelijk hoe in onze samenleving het nuttigheidsdenken steeds meer de bovenhand haalt. De bejaarde vertegenwoordigt een grote paradox van onze tijd, de paradox van een leven dat een gave is en dat steeds langer duurt, maar dat tegelijk heel vaak als nutteloos en zelfs hinderlijk wordt beschouwd. Over deze thema's heeft de Heilige Stoel ter gelegenheid van het Internationaal Jaar van de Bejaarde via de Pauselijke Raad voor de Leken een interessant document uitgegeven waarin, vertrekkend van de waardigheid van de bejaarde, de hedendaagse mens geholpen wordt om stil te staan bij de zending van de ouderen in de Kerk en in de wereld.

Onze samenleving heeft eigenlijk de zin van het ouder worden verloren. De laatste poging tot een zinvolle invulling vormde het discours over de wijze bejaarde. Dit discours was op z'n plaats in een traditionele samenleving waarin informatie en communicatie een traag verloop kenden, maar vandaag kan de wetenschap die een bejaarde bezit de confrontatie met de snelle technologische veranderingen niet doorstaan. We stellen dit ook vast in andere delen van de wereld waar oude tradities en archa�sche sociale structuren tot dusver standhielden. Denken we maar aan het Afrikaanse continent. Totnogtoe genoot de bejaarde hulp en bescherming van de naaste familieleden, van de clan en de lokale gemeenschap, maar nu profileert zich ook daar de crisis van de bejaarde. Ook in die streken wordt het moeilijk de traditionele relaties te bewaren, en dit op een moment waarop het aantal bejaarden steeds toeneemt. Tegelijk zorgen migratie en urbanisatie ervoor dat de traditionele structuren die instonden voor de hulp aan de ouderen, zoals de uitgebreide familie, radicale wijzigingen ondergaan. 

Wie oud wordt, komt dus in een levensfase terecht waarin je steeds minder kan, waarin je doen en laten gedateerd lijkt en de dingen die je zegt uit de tijd zijn, waarin je voelt dat je kwetsbaar wordt omdat je geen tred meer kan houden met een samenleving die erg competitief is geworden.

In deze kritische sociale context beginnen heel wat volwassenen en jonge bejaarden zich vragen te stellen: Hoe kunnen we reageren op het ouder worden? Wat moeten we doen om geen bewoners van het continent van de ouderen te worden? Hoe kunnen we vermijden dat we geparkeerd worden in de grote stelplaats van de verzorgingstehuizen? Hoe kunnen we ons aanzien en onze invloed bewaren bij wie jong, gezond en sterk is? Je kan beter zo lang mogelijk jong blijven, je verzetten tegen het ouder worden. Oud zijn is een negatieve waarde.
De mens van vandaag, de bejaarde van vandaag en van morgen, moet dus geholpen worden om de zin van het leven te herontdekken, los van die ene productieve en consumistische fase. In hun kwetsbaarheid en zwakheid vertegenwoordigen de ouderen de indringende vraag naar een zin in het leven die veel dieper gaat dan dat wat in termen van markteconomie en competitiviteit zinvol wordt geacht. Wie bejaarden ontmoet, ontdekt in hen een sterke wil om te leven. Alle generaties moeten meewerken aan de culturele en educatieve opdracht om de heersende negatieve voorstelling van de ouderdom te overwinnen. We hebben een verantwoordelijkheid tegenover de bejaarden van vandaag. We moeten hen helpen om hun leeftijd te accepteren, door de rijkdom ervan naar waarde te schatten. We moeten verhinderen dat ze zich op zichzelf terugplooien en ondergaan in het schrijnende gevoel van nutteloosheid, van vertwijfeling en woede tegenover de jongere generaties. Ook tegenover de komende generaties hebben we een verantwoordelijkheid. We moeten een toekomst voorbereiden die vriendelijker is voor de ouderen. Relationele armoede vormt een bedreiging voor de hele samenleving, maar in het bijzonder voor de oudere generatie. Enkel door welzijn, sociale rechtvaardigheid, gelijkheid, centraliteit van de menselijke persoon, menswaardigheid en broederlijkheid na te streven kunnen we ingaan tegen de cultuur van onverschilligheid, bitter individualisme, competitiviteit en nuttigheidsdenken die alle sectoren van onze maatschappij bedreigt.