De
storm van het leven
Alcoholisme
is erg verspreid onder daklozen. Hoewel het niet altijd
makkelijk is om iemands levensloop te reconstrueren, wordt toch
duidelijk dat dakloosheid alcoholgebruik in de hand werkt,
los van het feit of iemand reeds alcohol gebruikte voor hij/zij op
straat terechtkwam.
Wat
drijft iemand ertoe om bijna permanent in staat van dronkenschap te
leven ?
Soms
is de reden waarom iemand begint te drinken een toevalligheid uit
een ver verleden. Andere keren is het een etappe op een moeilijke
en complexe weg van marginalisatie. Hoewel het nuttig kan zijn
om de concrete aanleiding te kennen, toch is dat alleen niet
voldoende om een einde aan de verslaving te kunnen maken. Evenzo is
het voor henzelf niet voldoende de oorzaak van hun alcoholprobleem
te kennen om hen te doen stoppen met drinken. Dikwijls zijn directe
omgevingsfactoren -en dat zijn er niet weinig bij wie op straat
leeft- even bepalend voor het drinkgedrag.
De
koude binnen en buiten
Vooreerst
is er de koude buiten. Op straat zijn de weersomstandigheden
dikwijls ondraaglijk. De daklozen zijn dan te weinig beschermd tegen
koude, regen en vriesweer. Alcohol drinken wordt bijna een
noodzaak om zich te warmen, al is die innerlijke warmte zeer
bedrieglijk : elk jaar opnieuw sterven er daklozen van de vrieskou.
Niet zelden treffen we ondervoede alcoholistische daklozen
aan. Ze kunnen niet meer op hun eigen benen staan, niet alleen uit
dronkenschap, maar van totale uitputting. Hoe meer men drinkt, hoe
meer de eetlust verdwijnt en hoe zwakker men wordt.
De
nacht eindigt nooit
Voor
een dakloze is het niet makkelijk om in te slapen : het
ontbreekt gewoonlijk aan plaatsen waar zij de nacht kunnen
doorbrengen, aan slaapcomfort en stilte. Wanneer men echter
voldoende gedronken heeft, dan slaapt men z� diep dat men niets
meer hoort of voelt: noch de kou, noch de ongemakkelijke houding,
noch het lawaai rondom.
De
vijand genaamd "eenzaamheid"
De
grootste vijand van de dakloze is de eenzaamheid. Dag in dag uit
bevindt hij zich op straat tussen honderden mensen, maar steeds is
hij alleen. In de eenzaamheid wegen de herinneringen en de zorgen
voor heden en toekomst zwaarder : de enige manier om hieraan te
ontsnappen is zich te verdoven in de hoop de miserie te vergeten. Naast
de koude, de honger en de eenzaamheid maakt de schaamte voor de
eigen penibele toestand het dagelijks leven van de dakloze nog
zwaarder.
De
alcohol verandert de toestand van de dakloze niet alleen uiterlijk,
maar grijpt ook in op het karakter en de gemoedstoestand. De alcohol
heeft hen zo sterk in de greep dat zij hun eigen daden niet meer
beheersen. Zijzelf zijn hiervan het eerste slachtoffer, en ook hier
lijken zij terecht te komen in een vicieus mechanisme dat zichzelf
in stand houdt.
Vaak
zijn deze mensen al wat ouder en hebben ze tijdens een bepaalde
periode in hun leven een crisis gehad die ze mits hulp
waarschijnlijk hadden kunnen overwinnen. Die gebeurtenis is echter
de start van een lange lijdensweg geworden, die onherroepelijk tot
uitsluiting leidt. Men wordt geen alcoholist op ��n dag. Hoe
langduriger de drankverslaving, hoe moeilijker om van het
alcoholprobleem af te geraken.
Voor
wie leef ik
Deze
mensen geven hun verlangen naar een "normaal" leven niet
op, maar in hun huidige toestand lijkt die droom niet meer te
verwezenlijken. Hun bestaan slingert gedurig tussen het verlangen om
van leven te veranderen en de angst om nog maar eens te mislukken en
opnieuw te moeten beginnen.
Wat
doet het ertoe te stoppen met drinken als het leven verder blijft
zoals het was, zonder huis, zonder werk? Waarom herbeginnen? "Waarom
en voor wie zou ik stoppen?" is een voortdurend weerkerende
vraag. Niet voor de familie die er niet meer is of waarmee
onherstelbaar gebroken werd, niet voor de vrienden die er niet meer
zijn, niet voor de eigen professionele capaciteiten waarover men al
lang niet meer beschikt, tesamen met de gezondheid die ook stevig
verknoeid is. Dikwijls ontbreekt het verlangen om te stoppen
niet, maar wel het motief waarvoor (of voor wie) men zou stoppen.
Dit
probleem is zeer nauw verweven met de dagelijkse levenskwaliteit van
deze mensen: vaak ontbreekt er vanalles op materieel vlak. Een dak,
de mogelijkheid om opnieuw een regelmatig dagritme op te bouwen en
financi�le zekerheid te vinden. Maar de levenskwaliteit wordt
ook bepaald door het weefsel van menselijke contacten, sociale
relaties, interesses en verwachtingen. Dat alles heeft zijn
invloed op de deelname aan het maatschappelijk leven. Voor mensen
met een alcoholprobleem zijn al die aspecten al jaren verwoest door
isolement en marginalisering. Men kan onmogelijk over genezing
spreken zonder een (re)integratie in een maatschappelijk weefsel.
Aan
een zijden draadje
Het
leven van deze mensen hangt vaak aan een zijden draadje. Inderdaad,
alcoholisme is ��n van de grootste doodsoorzaken bij de daklozen,
mede omwille van de ziektes en de ongevallen die door de
drankverslaving ontstaan.
|