Paus Johannes Paulus Il heeft gevraagd dat christenen op 14 december een dag zouden vasten. De Sant'Egidio-gemeenschap wil deze uitnodiging van de paus om te vasten ernstig nemen. 's Avonds komt de gemeenschap overal samen om te bidden voor de vrede.

Op zondag 9 december heeft de paus tijdens het Angelus gezegd: “In de complexe internationale situatie waarin we momenteel verkeren, is de mensheid geroepen om haar beste energieën in te zetten, opdat de liefde het zou halen op de haat, de vrede op de oorlog, de waarheid op het leugen, de vergeving op de wraak.” En hij voegde eraan toe:  

“De vrede en het geweld kiemen in het hart van de mens, waarover enkel God macht heeft. Omdat de gelovigen hiervan overtuigd zijn, bestrijden ze al eeuwenlang de grootste gevaren met de wapens van het vasten en het gebed, en voegen daar concrete daden van liefde bij.”

Deze uitnodiging beroept zich op een oude traditie. Maar het vasten is ook uitdrukking van berouw, van vernedering voor de Heer. Het is een vraag naar vergeving. Het betekent verzaken aan de rijkdom en aan het voedsel. In dit verzaken ontdekt de gelovige de solidariteit met de armsten, met de hongerigen en de noodlijdenden. Zo lezen we in hoofdstuk 58 van het boek van de profeet Jesaja. De profeet vraagt geen formeel vasten. Hij zegt:  

“Is dit niet het vasten zoals Ik het verkies:
boosaardige boeien losmaken,
de banden van het juk losmaken,
de onderdrukten hun vrijheid hergeven,
en alle jukken doorbreken?
Is vasten dit niet: uw brood delen met wie honger heeft;
arme zwervers opnemen in uw huis;
een naakte kleden die u ziet
en u niet onttrekken aan de zorg voor uw broeder?  

Ook de christelijke gemeenschappen vastten, zoals die van Antiochië. Tijdens de eredienst en het vasten hoorde zij de stem van de Heilige Geest (At 13,2). De christelijke traditie verbindt vaak de vasten met een aalmoes, een gift aan de armen en de hongerigen. De uitnodiging tot vasten roept ons op om ons te onttrekken aan de macht van de dingen.  

Jezus is de man die vast in het Evangelie, ook al wordt hij er door zijn tegenstanders van beschuldigd niet streng genoeg te zijn voor zijn leerlingen. We zien inderdaad hoe Jezus bij het begin van zijn openbaar leven, veertig dagen vast. En de duivel bekoort hem: “Als U de Zoon van God bent, zeg dan tegen deze steen dat hij brood moet worden” (Lc 4, 3). Maar Jezus toont dat hij kan weerstaan aan de macht van de dingen en van de duivel: “Er staat geschreven: Niet van brood alleen zal de mens leven (Lc 4, 4).  

Inderdaad, in deze moeilijke tijd, nu er gevochten wordt en waar het niet ontbreekt aan dreigingen met geweld en terrorisme, roept de vasten van 14 december ons op tot gebed, opdat de Heer de wereld zou behoeden voor de oorlog en het geweld, dat hij eindelijk vrede zou schenken.  

Het is geen toeval dat Johannes Paulus II deze dag van vasten juist op 14 december heeft vastgesteld, want het is de laatste dag van de Ramadan, de vastenmaand van de moslims. Deze vastenmaand Ramadan is een heel belangrijk gebruik voor de islam (het is een van de vijf “pijlers” van de islam): de vasten is opgevat als een daad van zelfbeheersing en van gehoorzaamheid aan God in de broosheid van het eigen lichaam, dat de gelovigen doet wennen aan tegenspoed, dat doet begrijpen hoezeer de armen lijden en dat de gelovigen meer bereid maakt tot medelijden. Zoals jullie weten duurt de Ramadan één maand. Je mag dan niet eten en drinken van zonsopgang tot zonsondergang. De islamitische steden, die ‘s avonds bruisen van leven en vreugde wanneer de vasten gebroken wordt (iftar), leggen – vooral tijdens de Ramadan – een collectief getuigenis van geloof af.

Waarom heeft Johannes Paulus II gewild dat de dag van vasten voor de christenen en het einde van de Ramadan samenvielen? Hij heeft uiteraard willen aantonen, nu de verhouding tussen het Westen en de islamitische wereld niet van een leien dakje loopt, dat christenen en islamieten geen vijanden zijn, maar dat ze ondanks de verschillen in hun geloof, gemeenschappelijke waarden hebben en dat ze zich in het gebed tot de éne God wenden.  

Op dezelfde dag vasten is een manier om deze spirituele vriendschap tot stand te brengen, en dat is veel meer waard dan veel woorden. Zo legde Johannes Paulus II zijn keuze uit: “Het is mijn uitdrukkelijke wens dat een gemeenschappelijke houding van gelovig berouw het wederzijdse begrip tussen christenen en islamieten mag doen groeien, want in de tijd van vandaag zijn zij meer dan ooit geroepen om samen te bouwen aan een wereld van vrede en gerechtigheid.”